نقل و مکان کردن‌های هر ساله، رفتن از این بنگاه املاک به آن بنگاه املاک، چانه زدن با صاحب خانه بر سر اجاره بها، فکر رسیدن به آخر ماه و پرداخت اجاره خانه و غیره از جمله هزاران مشکلات و دغدغه‌هایی است که اجاره نشینان با آن‌ها موجه‌اند. اقشار کم درآمد جامعه و یا جوانانی که به تازگی وارد بازار کار شده‌اند و سرمایه و پس‌انداز کافی برای خرید خانه را ندارند با سوالاتی از این دست رو به رو هستند: چگونه خانه بخریم ؟ آیا می‌شود با کم کردن هزینه‌های اضافی خود و پس‌انداز آن هرچند به مقدار کم صاحب خانه شد؟ کدام بخش از هزینه‌ها اضافی هستند و برای خرید خانه مناسب باید از میزان آن‌ها کاسته شود؟ راه‌های پس‌انداز کردن کدامند؟ از چه راه‌هایی می‌توان خانه دار شد؟ چگونه با پیش خرید خانه صاحب خانه شویم؟

از طرفی علاوه بر دغدغه‌ها و مشکلات فوق، امروزه خرید خانه در ایران به عنوان یک چالش بزرگ مطرح می‌شود. تغییرات سریع قیمت‌ها نه تنها ریسک خرید خانه را افزایش می‌دهد، بلکه اجاره نشین‌ها را نیز با این دغدغه مواجه می‌سازد که آیا خرید خانه در این دوره از زمان مقرون به صرفه خواهد بود یا خیر؟

با حسابگری و آینده نگری چگونه خانه بخریم؟

آمار بالای اجاره نشینی به خصوص در شهرهای بزرگ کارایی روش‌های گذشته برای خرید خانه را به چالش کشیده است. امروزه روش‌های گذشته برای خرید خانه کارایی خود را از دست داده‌اند و نمی‌توانند پاسخگوی سوالات فوق باشند.
از این رو می‌توان بیان کرد خرید خانه در ایران با توجه به ریسک بالای آن باید با حسابگری و آینده‌نگری صورت بگیرد و موفقیت در این امر نیازمند مدیریت صحیح منابع مالی، برنامه‌ریزی، پس‌انداز و صبر و شکیبایی فراوانی است.
این نوشتار سعی کرده است با بیان نکات کلیدی در زمینه خرید خانه و معرفی روش‌های نوین، اجاره نشینان را تا خرید خانه مناسب و رهایی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های اجاره نشینی همراهی نماید.

پس‌انداز کردن، راهی ارزان برای خانه دار شدن

برای پاسخ به این سوال که چگونه خانه بخریم نیازمند داشتن مبلغ زیادی پول است. مبلغی که با دودوتا چهارتای حقوق کارگری و حقوق کارمندی در مدتی کوتاه قابل جمع شدن نیست.

بازار مسکن نیز بی‌توجه به این حسابگری‌ها مسیر خود را طی می‌نماید. بنابراین تنها راه برای دستیابی به این مبلغ، پس‌انداز کردن است. با پس‌انداز کردن طبق ضرب المثل قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود، مبالغ کم که با آن‌ها نمی‌شد صاحب خانه شد، روی هم انباشته می‌شوند و بعد از مدتی به سرمایه‌ای نسبتاً زیاد تبدیل می‌شوند.

چنانچه این مبالغ در حساب‌هایی قرار بگیرند که سود مشارکت به صورت سالانه روی آن‌ها محاسبه می‌شود، دستیابی به مبالغی زیاد در مدتی کوتاه امکان‌پذیر خواهد بود. برای موفقیت در پس‌انداز کردن تعیین هدف، تلاش برای رسیدن به آن و برنامه‌ریزی امری ضروری و لازم است.

ترفندهای کاهش هزینه‌های جانبی

از طرفی وجود هزینه‌های جانبی در خرید مسکن همچون پرداخت حق کمیسیون به آژانس‌ املاک، حق باربری، خرید لوازمی که برای خانه جدید لازم است و غیره، مبلغ مورد نیاز برای خرید مسکن را افزایش می‌دهد. برای تأمین چنین هزینه‌هایی بهترین کار، پس‌انداز کردن حدود ۵ تا ۱۰ درصد از درآمد کل و حقوق ماهیانه در هر ماه از سال است. برای جلوگیری از وسوسه‌ی خرج کردن این مبلغ، بهتر است در ابتدای هر ماه این مبلغ از درآمد و یا حقوق کسر شود و به حساب بانکی که بدین منظور افتتاح شده است، واریز شود. از جمله راه‌های دیگری که می‌شود از طریق آن هزینه‌های اضافی یا هزینه‌های جانبی را کاست و پس‌انداز را افزایش داد عبارتند از:

• استفاده از مواد غذایی ارزان قیمت و خرید آن به صورت عمده به جای خرید مواد و مایحتاج گران قیمت.

• استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مثل مترو و اتوبوس شرکت واحد به جای استفاده از وسیله نقلیه شخصی.

• صرفه جویی در مصرف انرژی، تماشای کمتر تلویزیون که علاوه بر کاهش هزینه برق اثر تبلیغات را در بیننده کاهش می‌دهد و از این طریق خریدهای غیرضروری را به حداقل ممکن می‌رساند.
• فروش وسایل غیرضروری، کاهش سفرهای غیرضروری و عدم خرید وسایلی که می‌شود در منزل و با کمترین قیمت آنها را ساخت و تولید کرد.با وام مسکن چگونه خانه بخریمچنانچه فرد برای خرید خانه مبلغ زیادی را پس‌انداز کرده و تنها به مبلغ کمی برای خرید خانه نیاز دارد می‌تواند اقدام به دریافت وام مسکن نماید. دریافت وام مسکن از جمله بهترین جواب‌ها برای این سوال که چگونه خانه بخریم ، است که توسط افراد زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اطمینان از توانایی بازپرداخت وام مسکن در هر ماه یکی از شروط لازم برای اخذ این وام است. بنابراین استفاده از آن زمانی توصیه می‌شود که فرد منبع درآمد تقریباً ثابت و مطمئنی داشته باشد. درآمدی که بتواند علاوه بر تأمین مخارج و هزینه‌های ضروری زندگی، هر ماه مبلغی را به صورت قسط به بانک یا موسسه‌ای که وام از آن دریافت شده است بدهد.متقاضیان خرید خانه بهتر است با مراجعه به بانک‌ها و موسسات با تسهیلاتی که این بانک‌ها و موسسات در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند و نیز با طرح‌هایی که برای خرید مسکن وجود دارد همچون وام خانه اولی‌ها آشنا شوند تا بهتر بتوانند در مورد اقدام به اخذ وام برای خرید خانه تصمیم‌گیری نمایند. لازم به ذکر است وام‌هایی که در قالب طرح‌های دولت برای خرید خانه به متقاضیان ارائه می‌شود نرخ بهره‌ی پایین‌تری نسبت به سایر وام‌ها دارند.

نوسازی خانه قدیمی، روشی برای خانه دار شدن

تخریب خانه‌ قدیمی، فرسوده و نوسازی دوباره آن روشی دیگر برای خانه دار شدن است. در این روش علاوه بر آنکه اصل سرمایه حفظ می‌شود فرد اطمینان حاصل می‌کند که در آینده بدون وجود هیچ ریسکی صاحب خانه خواهد شد. روشی که در آن متقاضی خود صاحبکار و کارفرما است و می‌تواند مراحل پیشرفت کار را با ذوق و سلیقه خود به پیش ببرد و مدیریت کند. مشورت با یک انبوه ساز و یا متخصص در این زمینه کمک شایانی به فرد خواهد کرد.

روش کار در اینجا، به این شکل است که متقاضی خرید خانه که سرمایه گذار و ناظر نیز هست با کسی که در این زمینه به وی کمک می‌نماید، متخصص یا انبوه ساز قراردادی منعقد می‌کند. طبق این قرارداد متخصص یا انبوه ساز کلیه مراحل ساخت و همچنین تحویل به موقع آن را در قبال دریافت حق‌الزحمه که می‌تواند پول باشد یا چند واحد از خانه در حال ساخت، بر عهده می‌گیرد. در صورت عدم تحویل به موقع که مدت آن در قرارداد ذکر شده است سرمایه گذار می‌تواند اعاده خسارت کند.

پیش خرید خانه

پیش خرید خانه‌هایی که ساخت آن‌ها به طور کامل انجام نگرفته است، در واقع پیش خرید خانه‌های نیم ساز که در آینده به خریدار تحویل داده خواهد شد یکی دیگر از راه‌های ارزان، آسان و مطمئن برای خرید خانه محسوب می‌شود.

پیش خریدی که به فرد این اطمینان را می‌دهد که در آینده‌ای نه چندان دور صاحب خانه خواهد شد. پیش خرید خانه برای کسانی که هنوز ازدواج نکرده و یا تشکیل خانواده نداده‌اند مناسبترین روش برای خرید خانه محسوب می‌شود چرا که این افراد نگرانی و دغدغه‌ای برای موعد تحویل آن ندارند و در صورت عدم تحویل به موقع و بدقولی‌های صورت گرفته دچار ضرر و زیان جدی نخواهند شد.

توصیه‌هایی جهت اینکه چگونه خانه بخریم

در سال‌های اخیر با توجه به افزایش کلاهبرداری‌هایی که در این زمینه در ایران صورت گرفته است توصیه می‌شود قبل از هرگونه اقدام به پیش خرید خانه متقاضی از طریق مجاری قانونی نسبت به قانونی بودن فعالیت‌های بنگاه و یا شخص ارائه کننده اطمینان حاصل نماید. برای پیشگیری از خسارت‌های احتمالی در روش پیش خرید خانه بهتر است نکات زیر رعایت شود:

• در تنظیم قرارداد پیش فروش خانه، آپارتمان و غیره باید مشخصات کامل طرفین همچون نام و نام خانوادگی دقیق، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شماره تماس و نشانی دقیق محل سکونت و محل کار در قرارداد قید شود.
• سمتی که فروشنده در این پروژه دارد باید به طور دقیق در قرارداد ذکر شود. این کار به این دلیل صورت می‌گیرد که مشخص شود آیا فروشنده در سمتی است که بتواند معامله‌ای را در مورد ملک انجام دهد یا خیر؟ ممکن است فروشنده صاحب سند، مالک زمین و یا سازنده ملک باشد که در قبال دریافت حق الزحمه و یا دریافت سهمی از آپارتمانی که در حال ساخت آن است کار می‌کند. به هر حال هر که باشد باید در هنگام فروش ملک اجازه فروش و انتقال آن را داشته باشد.

با رهن کامل چگونه خانه بخریم

در رهن کامل مستأجر مبلغی را به عنوان ضمانت یا ودیعه به مؤجر یا همان صاحب خانه پرداخت می‌نماید. این مبلغ تا زمانی که مستأجر در آن خانه اقامت می‌کند پیش مؤجر می‌ماند یعنی تا زمان اتمام مهلت قرارداد و تخلیه خانه. زمانی که مهلت قرارداد به پایان رسید مؤجر موظف است کلیه مبلغی که مستأجر در زمان رهن خانه پرداخت کرده است به وی بازگرداند. در واقع در رهن کامل صاحب خانه بنا به دلایلی همچون سرمایه گذاری، بدهی، ورشکستگی و غیره به پول نیاز دارد اما از طرفی مایل نیست که خانه‌اش را بفروشد. در این شرایط به دنبال مستأجری می‌گردد که در قبال پرداخت پول تقریباً زیادی برای مدتی معلوم خانه‌اش را رهن کند. در رهن کامل دیگر نیازی نیست که مستأجر در هر ماه مبلغی پول به عنوان اجاره بها به مؤجر پرداخت نماید.

رهن کامل چگونه است؟

می‌توان گفت رهن کامل به این شکل است که فرد پول خود را در بانک سرمایه گذاری کرده ولی سود آن را به مؤجر می‌دهد. حال سوال اینجاست که رهن کامل چطور می‌تواند با خرید خانه ارتباط داشته باشد؟

پاسخ کاملاً واضح است. در پایان مهلت قرارداد مستأجر به طور کامل پول خود را که معمولاً مبلغ زیادی نیز هست از مؤجر دریافت می‌کند، ضمن آن که در طول مدت رهن نیز پولی پرداخت نکرده است. با این کار ضمن پس‌انداز پول‌هایی که هر ماه مجبور بود به عنوان اجاره بها پرداخت نماید در پایان مهلت قرارداد پول خود را به طور کامل دریافت کرده و با روی هم گذاشتن این مبالغ به سرمایه‌ای نسبتاً زیاد دسترسی پیدا می‌کند که وی را چند قدم به خرید خانه نزدیکتر می‌نماید.

یکی از فواید رهن کامل این است که فرد با پرداخت مبلغ زیادی به مؤجر پول خود را برای مدتی معلوم پس‌انداز می‌کند، پس‌اندازی که اجازه برداشت و خرج کردن را به فرد نمی‌دهد و از این طریق حیف و میل کردن پول را تقریباً برای فرد غیرممکن می‌سازد.

با مشارکت در ساخت چگونه خانه بخریم

پیدا کردن پروژه‌های ساختمان سازی و مشارکت در ساخت آنها روشی برای خانه دار شدن می‌باشد. پروژه‌هایی در محل مورد نظر و یا شهرک‌های جدید التأسیس. از جمله پیش شرط‌های لازم برای مشارکت در ساخت عبارتند از: خوش‌نامی، تخصص و دانش، تجربه، توانایی و تعیین میزان سهم طرفین، زمان تحویل پروژه و نوع مصالح به کار رفته.
مشارکت در ساخت در واقع همان تخریب خانه‌های قدیمی و نوسازی آن است که با مشارکت و توافق سرمایه گذار و انبوه ساز و یا متخصص ساختمان سازی صورت می‌گیرد. در این روش هر کدام از طرفین با توجه به آورده خودشان در پروژه شریک می‌شوند. سرمایه گذار به میزان ارزش زمین و یا خانه کلنگی خود و سازنده با توجه به هزینه-هایی که برای ساخت خانه انجام داده است.

افزایش درآمد با انجام کارهای پاره وقت راهی موثر برای خانه دار شدن

استفاده از مهارت‌ها و استعدادها برای انجام دادن کارهای پاره وقت و از این طریق افزایش درآمد می‌تواند گامی مهم برای خرید خانه باشد. امروزه بسترهای مناسبی در اینترنت برای کسب درآمد وجود دارد که با آشنایی مختصری از آنها می‌توان به درآمدهای بالایی دست یافت. کارهایی که در خانه قابل انجام هستند همچون تهیه انواع ترشی‌ها، مرباها، شیرینی‌های خانگی، غذاهای خانگی، ساخت وسایل تزئینی، تایپ، ساخت پاورپوینت‌های آموزشی و … نیز کمک شایانی به افزایش درآمد خواهد کرد. هر چقدر میزان درآمد افزایش یابد به تبع آن نیز میزان پس‌انداز افزایش پیدا خواهد کرد و افزایش میزان پس‌انداز یعنی یک قدم به خرید خانه نزدیک شدن.

لزوم وجود مدیریت مالی برای خرید خانه

مدیریت مالی یعنی مدیریت اثربخش و کارای وجوه یا منابع مالی برای افزایش سرمایه و چگونگی تخصیص آن. در مدیریت مالی سعی بر کاهش معقول هزینه‌های جانبی و هزینه‌های اضافی و کسب آگاهی از چگونگی گردش مالی فرد است.

ارتباط مدیریت مالی با خرید خانه در این است که با استفاده از روش‌های مختلف مدیریت مالی فرد مخارج و هزینه‌هایی را که در طول یک سال متحمل می‌شود را یادداشت می‌نماید و از طریق ارائه راهکارهایی تلاش می‌کند میزان آن را در طول سال به حداقل برساند.

این روش با ثبت کلیه مخارج و هزینه‌هایی که فرد در طول یک سال متحمل می‌شود هزینه‌های ضروری و هزینه‌های غیرضروری را مشخص کرده و باعث می‌شود فرد در دفعات بعدی با احتیاط بیشتری در مورد خرید یا عدم خرید آنها تصمیم‌گیری نماید.

کاهش هزینه اجاره بها با نقل مکان به آپارتمان کوچکتر

چنانچه فرد قصد خرید خانه را دارد ولی با کمبود سرمایه مواجه است می‌تواند از طریق اجاره یک آپارتمان کوچکتر و در منطقه‌ای ارزانتر هزینه‌های مربوط به اجاره خانه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. با این کار فرد می‌تواند هر ماه به میزان اختلاف اجاره بهای آپارتمان قبلی با اجاره بهای آپارتمان کوچکتری که به آن نقل مکان کرده است پس‌انداز نماید.

مثلاً اگر اجاره بهای آپارتمان قبلی۲۰۰۰۰۰۰ تومان در هر ماه بود و اجاره بهای آپارتمان فعلی ۱۵۰۰۰۰۰ تومان در هر ماه است می‌تواند هر ماه به میزان ۵۰۰۰۰۰ تومان پس‌انداز داشته باشد که مجموع آن در یک سال به ۶۰۰۰۰۰۰ تومان می‌رسد که مبلغ قابل توجهی می‌باشد. هرچند که ممکن است زندگی در یک خانه کوچک سخت و مشکل باشد اما با توجه به این که فرد با انجام این کار هدف بزرگی را دنبال می‌کند و در نهایت می‌داند که زندگی در این شرایط موقتی و گذرا خواهد بود حاضر می‌شود این شرایط سخت و دشوار را برای راحتی در آینده تحمل کند.